Funkcje więzadła krzyżowego przedniego:
- Stabilizacja kolana w trzech płaszczyznach – zapobiega wysuwaniu się goleni do przodu względem kości udowej, ogranicza rotację goleni, oraz stabilizuje kolano w płaszczyźnie czołowej
- Zamiana ruchu toczenia na ruch poślizgowy
- Funkcja czuciowa
Mechanizm urazu:
- Nagłe przesunięcie się powierzchni stawowych uda i piszczeli poza ich fizjologiczny zakres (nagłe zahamowanie lub zmiana kierunku przez osobę biegnącą, powodujące rotację w kolanie)
- Nadmierny przeprost w stawie kolanowym (nagłe obciążenie wyprostowanych obu kończyn dolnych lub zadziałanie siły zewnętrznej od przodu na wyprostowane kolano)
ACL
- Ból
- Słyszalny trzask
- Uczucie przemieszczenia stawu w momencie urazu
- Odruchowe usztywnienie kolana lub poważne ograniczenie funkcji
- Wysięk w kolanie rozwijający się po upływie 24 – 48 h
- Krwiak wewnątrzstawowy+ testy funkcjonalne+ próby przeciążeniowe
Diagnostyka:
- RTG
- USG
- RM
Leczenie:
- Zachowawcze – przy naciągnięciu – stabilizator
- Operacyjne – artroskopowa rekonstrukcja – przeszczep autogeny/sztuczny (LARS)
Co trzeba osiągnąć przed operacją?
- Pełna możliwa ruchomość stawu – zwłaszcza przeprost
- Siła mięśniowa minimum 80% do kończyny zdrowej
- Nauka świadomej kokontrakcji
- Instruktaż pacjenta – świadomość ograniczeń i możliwości pooperacyjnych
- Reedukacja posturalna
Rekonstrukcja ACL
- Autogenna
- BPTB – więzadło rzepki
- STG – ścięgno mięśnia półścięgnistego i smukłego (rekonstrukcja jednopęczkowa vs. dwupęczkowa )
- ścięgno mięśnia czworogłowego uda
- Sztuczna
LARS,
- taśmy węglowe
Rehabilitacja ACL – cele
- Przywrócenie prawidłowej:
- ruchomości
- propriocepcji
- siły
- koordynacji
- Brak wysięku i bólu podczas aktywności fizycznej
- Powrót do aktywności bez utraty stabilności stawu
- Testy funkcjonalne w granicach około 90% w porównaniu z kończyną dolną nieoperowaną
Rehabilitacja ACL Postępowanie pooperacyjne - czytaj tutaj
METODA AUTOGENICZNA | METODA LARS | |
REHABILITACJA: | 6-9 miesięcy | ok. 12 tygodni |
|
Do 6 tygodnia | Brak |
|
1 – 4 dzień | 1 doba |
|
2- 6 tydzień | 7 – 10 dzień |
|
Ok. 6 tygodnia | 2 – 3 tydzień |
|
6 – 9 tydzień | 3 tydzień |
|
9 – 12 tydzień | 2 – 3 tydzień |
|
Stopniowo od 16 tyg., pełna aktywność 6 – 9 miesiąc | Po 12 tygodniach |
Wyniki długofalowe | Daje szanse na brak powtórnego uszkodzenia | Zużywa się w czasie po ok. 10 – 15 latach |
Dla kogo ? | Osoby mało aktywne | Sportowcy i osoby uprawiające sport rekreacyjnie |