Główna role w prawidłowym utrzymaniu kręgosłupa pełnią mięśnie tułowia, mięśnie brzucha i mięśnie posturalne. Boczne skrzywienie kręgosłupa tzw. skoliozy to odchylenie od prawidłowej linii osi kręgosłupa. Zniekształcenia te pociągają za sobą również inne zmiany kostne w obrębie klatki piersiowej, miednicy, kończyn a także zniekształcenie narządów wewnętrznych.
Zamiast naturalnej nieznacznie łukowatej formy, kręgosłup w wyniku bocznego skrzywienia (trójpłaszczyznowego) przybiera formę litery „ S” w rzucie przednio-tylnym. Wiąże się to z osłabieniem mięśni przykręgosłupowych po jednej stronie, a po stronie przeciwnej napięcie tych mięśni jest wzmożone. Po stronie gdzie napięcie jest obniżone, powstaje wygięcie (wypukłość) kręgosłupa, a po przeciwnej tworzy się wklęsłość.
Początkowe skrzywienie kręgosłupa nazywa się skrzywieniem pierwotnym. Przyczynia się do zaburzenia równowagi tułowia oraz przesuwa środek ciężkości ciała. Powyżej i poniżej dochodzi do wygięcia wyrównawczego, czyli skrzywienia wtórnego. Równocześnie dochodzi do rotacji ( skręcenia) kręgów. Powoduje to przesunięcie się żeber ku tyłowi po stronie wypukłej skrzywienia, a ku przodowi po stronie wklęsłej. Prowadzi to do powstawania gabru żebrowego.
Jakie są przyczyny bocznego skrzywienia kręgosłupa?
Skolioza może być wrodzona, nabyta, idiopatyczna oraz zwyrodnieniowa.
- Skolioza wrodzona tzw. skrzywienie strukturalne wiąże się ze zmianami w budowie kręgów lub zmianami kostnymi klatkami piersiowymi. Często współwystępuje z wrodzonymi wadami serca.
- Skolioza nabyta tzw. skrzywienie czynnościowe może być spowodowane różnicą długości kończyn, czy np. przepukliną krążka międzykręgowego. Może wystąpić u osób chorych na porażenie mózgowe, czy u chorych na dystrofie mięśni oraz u osób po operacjach.
- Skolioza idiopatyczna (jej przyczyny nie znamy). Jest to skolioza, która najczęściej diagnozuje się u dzieci. W jej przebiegu może dojść do zmian strukturalnych. Przypuszcza się iż główną przyczyna jest brak ruchu oraz nieprawidłowa pozycja przyjmowana podczas siedzenia.
- Skolioza zwyrodnieniowa występuje u dorosłych. Dochodzi do niej w wyniku pogarszającego się stanu kręgosłupa. Pojawia się na skutek zwyrodnienia stawów między-kręgosłupa.
Boczne skrzywienia kręgosłupa ujawniają się w okresie wzrostu. Im dziecko szybciej rośnie to tym szybciej skrzywienie powiększa się. Dlatego bardzo ważne jest systematyczne kontrolowanie postawy ciała dzieci.
Jak wygląda leczenie? – METODA PRESSIO
Leczenie uzależnione jest od wieku dziecka oraz stopnia zaawansowania wady postawy. Leczenie skoliozy jest jednym z najtrudniejszych zagadnień w rehabilitacji. Podstawą leczenia zachowawczego są ćwiczenia indywidualne odpowiednio dobrane do potrzeb dziecka. Polegają one między innymi na rozciągnięciu przykurczów mięśni i wzmocnieniu osłabionych grup mięśniowych. Wykonywane są także mobilizacje kręgosłupa i klatki piersiowej oraz ogólna korekcja postawy. W najcięższych przypadkach gdzie kąt skrzywienia wynosi powyżej 60’konieczna jest operacja.
Dzieci z bocznym skrzywieniem kręgosłupa muszą znajdować się pod stałą opieką lekarza ortopedy i fizjoterapeuty.
Jakie są skutki zaniedbania terapii skoliozy u dzieci?
Skoliozy nie należy lekceważyć, ponieważ może ona doprowadzić do groźnych powikłań, m.in.
- niewydolności krążenia,
- niewydolności oddechowej,
- ograniczonej sprawności ruchowej,
- dolegliwości bólowych.
- Zmian zwyrodnieniowych stawów obwodowych np. kolan, bioder
- konieczność leczenia operacyjnego
Należy pamiętać iż powikłania te najczęściej zaczynają się pojawiać w dorosłym wieku, dlatego nie lekceważmy ich u dzieci.
