Prawidłowa terapia owrzodzeń obejmuje zdiagnozowanie przyczyny i czynników ryzyka oraz ich eliminację. Prawidłowe, systematyczne oczyszczanie łożyska rany , dbałość o skórę wokół a także dobór opatrunków zgodnie ze stanem rany, a nie przyczyną jej powstania. Leczenie owrzodzenia następuje etapowo:
- I etap – faza zapalna trwa od 1- 7 dni
- II etap – faza proliferacyjna trwa od 5 dni do 6 miesięcy
- III etap - faza maturacji trwa od 1 do 6 miesięcy
- IV etap faza remodelingu czyli przebudowy trwa od 6 do 12 miesięcy
Niepoprawne postępowanie może negatywnie wpłynąć na każdy z etapów gojenia, dlatego bardzo istotne jest korzystanie z pomocy doświadczonych specjalistów. Na postępy w gojeniu owrzodzeń duży wpływ ma nieustabilizowana choroba przewlekła, która spowodowała powstanie owrzodzenia. [1] [4]
We wszystkich ranach trudno gojących się rozwija się niedotlenienie tkanek czyli tak zwana hipoksja, którą powodują:
- zmniejszenie przepływu krwi przez tętnice lub całkowite zamknięcie światła naczyń
- zastój krwi w naczyniach żylnych
- uszkodzenie mikrokrążenia na skutek ucisku i sił tnących
- obrzęk
- biofilm bakteryjny
Wszystkie te czynniki prowadzą do powstania martwicy i braku postępu gojenia. [2]
Do najczęściej spotykanych ran przewlekłych w naszej praktyce klinicznej zaliczamy:
- owrzodzenia żylne goleni
- owrzodzenia niedokrwienne goleni
- zespół stopy cukrzycowej
- odleżyny
- rany nowotworowe
- rany pooperacyjne [3]
Leczenie w naszym gabinecie leczenia ran rozpoczynamy od spotkania pacjenta z zespołem terapeutycznym- doświadczonym chirurgiem i pielęgniarką. Zbierany jest wywiad chorobowy, analizowane dotychczas wykonane badania. Wykonujemy pomiar wskaźnika kostka- ramię (ABI) w celu oceny ukrwienia tkanek ( to badanie tętna na tętnicach ramiennych, piszczelowych i grzbietowych stopy), badanie czucia głębokiego oraz pobierany jest wymaz z owrzodzenia, jeśli podejrzewamy zakażenie, który da podstawę do celowanego leczenia antybiotykami, aby zwalczyć bakterie, które opóźniają gojenie owrzodzenia. Ustalany jest również plan leczenia.
Kolejnym etapem wizyty jest chirurgiczne opracowanie rany z tkanek martwiczych oraz założenie specjalistycznego opatrunku zgodnie ze stanem rany i strategią leczenia ran TIME. Wizyta trwa godzinę.
Piśmiennictwo
[1] Algorytmy i wytyczne postępowania terapeutycznego w ranach trudno gojących się Kucharzewski M i wsp Forum Leczenia Ran 2020;1(3):95-116
[2] Olszewski W.L.: Gojenie się ran. W: Szmidt J. (red.): Podstawy chirurgii. Medycyna Praktyczna, Kraków 2009: 231–260
[3] Skórkowska-Telichowska K., Bugajska-Prusak A., Pluciński P. i wsp.: Fizjologia i patologia przewlekle niegojących się owrzodzeń oraz sposoby ich miejscowego leczenia w świetle współczesnej wiedzy medycznej. Derm. Prakt., 2009; 5: 15–29
[4]Jawień A., Szewczyk M.T., Kaszuba A. i wsp.: Wytyczne ekspertów w sprawie gojenia owrzodzeń żylnych goleni. Leczenie Ran, 2011; 8: 59–80
