Statystyki dotyczące profilaktyki zdrowotnej Polek nie są, niestety, optymistyczne. Wynika z nich, że regularnie ginekologa odwiedza zaledwie około 60% naszych rodaczek, natomiast aż 13% w ogóle nie korzysta z wizyt u takiego specjalisty. Dodatkowo aż 40% respondentek stwierdziło, że nie widzi potrzeby korzystania z usług ginekologa – spora grupa odwiedza ten gabinet po raz pierwszy dopiero po zajściu w ciążę. Efekt? Polska nie znika nie czołówki niechlubnej listy państw o najwyższej zachorowalności i śmiertelności z powodu nowotworów szyjki macicy oraz piersi. Profilaktyka ginekologiczna to jedyny sposób na wczesne wykrycie niepokojących zmian i chorób oraz ich skuteczne wyeliminowanie. Jak wyglądają takie badania? Jakie badania ginekologiczne warto wykonywać regularnie? Wyjaśniamy.
1. Kiedy warto odwiedzić ginekologa?
2. Jakie badania badania profilaktyczne rekomendują ginekolodzy?
3. Wizyta u ginekologa a cytologia - dlaczego to tak ważne?
4. Ginekologia po porodzie - badania i diagnostyka
Dlaczego Polki zwlekają z badaniami profilaktycznymi u ginekologa? Jak podkreślają eksperci, przyczyny takiego stanu rzeczy są dwojakie. Z jednej strony to lekceważenie kwestii zdrowotnych - po prostu nie biorą pod uwagę, że może im przytrafić się cokolwiek złego. Z drugiej strony, niektóre kobiety zwyczajnie boją się usłyszeć diagnozę. W obu przypadkach rekomendacja jest jedna: zdecydowana większość chorób, w tym nowotworów, wcześnie wykryta jest całkowicie wyleczalna, dlatego im szybciej postawiona zostanie trafna diagnoza, tym szybciej możliwa będzie konkretna diagnoza.
Kiedy warto odwiedzić ginekologa?
W mediach tradycyjnych czy internecie często możemy spotkać się ze wskazówkami, którymi warto kierować się, planując wizyty lekarskie. Do ginekologa z pewnością warto udać się, kiedy pojawią się następujące objawy:
- problemy z regularnością cyklu,
- bolesne lub nadmiernie obfite miesiączki,
- ból w podbrzuszu,
- upławy, świąd, podrażnienia, pieczenie pochwy, a także plamienia w trakcie lub po stosunku,
- suchość pochwy,
- problemy z zajściem w ciążę,
- zajście w ciążę,
- problemy okołomenopauzalne lub pomenopauzalne.
Oczywiście, ta lista jest znacznie szersza. Jako generalną zasadę można przyjąć stwierdzenie, że powodem wizyty u ginekologa powinien być każdy niepokojący objaw. Dodatkowo należy wprowadzić do swojego harmonogramu wizyty kontrolne, a więc profilaktyczne.
Jakie badania badania profilaktyczne rekomendują ginekolodzy?
Podstawowe badania ginekologiczne wykonuje się w fotelu ginekologicznym, za pomocą wziernika. W jego ramach można przeprowadzić dodatkowe badania, np. USG oraz pobrać materiał do cytologii. Dodatkowe informacje na temat badań profilaktycznych znajdują się na https://polmed.pl/badania/kobieta/profilaktyka-ginekologiczna/. Tutaj jednak krótko omówimy najważniejsze badania.
- Badanie USG dopochwowe
W tym badaniu ocenia się narząd rodny i błonę śluzową macicy, trzon macicy i jej szyjkę. Dodatkowo USG ginekologiczne jest pomocne w diagnozowaniu torbieli jajników czy mięśniaków macicy. Badanie wykonuje się przy użyciu sondy przezpochwowej,
- Cytologia
To badanie kluczowe dla profilaktyki raka szyjki macicy. Jego istotą jest pobranie komórek nabłonkowych z tarczy oraz kanału szyjki macicy, dzięki czemu można wykryć nieprawidłowości, w tym komórki przedrakowe, na wczesnym etapie. Specjaliści rekomendują wykonywanie badania cytologicznego przynajmniej raz na 2 - 3 lata, jednak najlepiej robić to co roku w pierwszej połowie cyklu miesiączkowego. W ten sposób można zdiagnozować raka inwazyjnego szyjki macicy, zmiany śródnabłonkowe oraz stany przedrakowe.
- USG piersi
Badanie USG piersi wykonuje się w pozycji leżącej, za pomocą głowicy aparatu USG. Lekarz ocenia stan piersi i węzłów chłonnych.
Wizyta u ginekologa a cytologia - dlaczego to tak ważne?
Jak zasygnalizowaliśmy już wyżej, bardzo ważnym badaniem jest cytologia, która - niestety - nadal jest wykonywana przez Polki zbyt rzadko. Warto wiedzieć, że badanie może zostać wykonane w ramach umowy z NFZ, co oznacza, że często wykonuje się je rutynowo podczas badania. Niemniej, należy się do takiego badania nieco przygotować. Jak?
- Najlepiej wykonać badanie w pierwszej połowie cyklu.
- Na 4 dni przed badaniem należy odstawić wszelkie preparaty dopochwowe i nie wykonywać irygacji.
- Konieczna jest rezygnacja ze stosowania tamponów, współżycia czy wibratorów.
- Nie można wcześniej wykonywać badania ginekologicznego i USG dopochwowego.
Prawidłowo wykonana cytologia nie powoduje dyskomfortu i bólu. Wynik uzyskuje się po 3- 4 dniach, a na dokumencie może figurować opis:
- cytologia prawidłowa,
- cytologia prawidłowa z łagodnym stanem zapalnym,
- cytologia prawidłowa ze stanem zapalnym,
- AGUS/ASCUS - wynik nieprawidłowy, stan zapalny trudny do jednoznacznej oceny, jednak nie ma komórek, z których może powstać nowotwór,
- obraz cytologiczny odpowiada Bethesda LSIL - wynik nieprawidłowy i obecność komórek potencjalnie nowotworowych.
Ginekologia po porodzie - badania i diagnostyka
Wizyta u ginekologa jest konieczna także po porodzie. Pierwsze spotkanie z lekarzem następuje po połogu w celu kontroli poporodowej, kiedy można ocenić stan organizmu kobiety i ewentualnie wprowadzić określone zalecenia. Ustala się wówczas między innymi plan badań po ciąży, dalsze plany ciążowe, możliwości antykoncepcyjne. To także szansa, by porozmawiać o symptomach pojawiających się po porodzie, na przykład powrót do wagi, zmiany w kroczu i pochwie czy problemy z nietrzymaniem moczu.
Jak widać, profilaktyka ginekologiczna to cały szereg działań o bardzo różnym charakterze. Niezależnie od tych rozbieżności możemy powiedzieć, że to klucz do dobrego zdrowia i sprawnego leczenia.
